Alle stemmen zijn even waardevol

door Harrie Spronken

In een volgend betoog  geef ik een  opsomming van mijn waarnemingen en ervaringen gedurende mijn 30-jarige praktijk als koorleider. Ik zal proberen uit te leggen waarom het net op de dag van vandaag zo belangrijk is leider te zijn van een koor; niet in de eerste plaats voor muzikale redenen, doch om sociale redenen.

Wanneer iemand zich bij een koor voegt, is dit een uitstekende gelegenheid om andere kinderen te leren respecteren, solidair te zijn met de andere koorleden, binding en verwantschap met de  andere zangers creëren ondanks de grote verschillen, die er misschien zijn.

Laten we denken over het volgende: je wilt in een koor gaan zingen.

Je voegt je bij een koor en je stelt je voor hoe het zal zijn als je aangenomen wordt.

Je bent aangenaam verrast, Jij, en niet zomaar iemand. Je bent aangenomen voor het Koor….

 

Er is iets heel bijzonders met je aan de hand sinds je aangenomen bent aan lid van dit bijzondere koor. Wat zal het zijn? Het voor de hand liggende antwoord luidt: `Je uitstekende stem.` Maar kan het ook nog iets anders zijn, iets met een bepaalde meerwaarde?

Hoe ga je om met de wensen die de koorleider van je vraagt?

 

Hoe denk je dat het mogelijk is `s avonds te kunnen repeteren met het koor, na een dag van hard leren, met veel onvoldoendes voor bijvoorbeeld wiskunde.

Hoe denk je dan de koorzanglessen aan te kunnen, die aan het einde van de dag volgen?

 

Koren kunnen op een uitstekende manier invloed uitoefenen op de particuliere situatie.

Het is mogelijk om een ieder voldoende zelfvertrouwen te geven, zijn of haar identiteit, een gevoel geven van: `Ik ben iemand – de groep heeft mij nodig.`

 

Hoe kan dit gerealiseerd worden?

 

Voor mij is dit een kwestie van leiderschap. De attitude van de dirigent is heel belangrijk.

Men moet zich interesseren voor het individu. Dit geeft een enorme basale kracht voor iedereen die zich op het gebied van management en onderwijs begeeft: de leraar, hoofd van de school, de muziekleraar. Als het hierbij gaat om een machtsgevoel, zul je een slechte leider zijn. Je zult belast zijn met veel zorgen en veel verantwoordelijkheden.

 

Als je succesvol wil functioneren binnen een groep, zul je een bepaald soort eerlijke interesse moeten tonen in iedereen. Hebben we tijd voor dit?

 

In onze samenleving worden leraren aangetrokken op basis van hun interesse voor het gebruik van computers in school. Alle leerlingen zullen een computer hebben (de lieveling van school politici!). De leerlingen zijn niet verdeeld in verschillende jaren, doch werken zij een bepaald (les) programma af aan hun computer. Dit betekent dat ze wanneer ze alles volbracht hebben, er 8 jaren verstreken zijn met verplichte scholing. De leraren geven de leerlingen hints wanneer ze blijven `hangen` op hun computer.

 

Is dit de school van morgen? De school van dit millennium? Hoe zullen leerlingen nog in staat zijn om relationele problemen aan te kunnen? Welke communicatieve vaardigheden zullen ze nog benutten? Welke communicatieve taal zullen ze spreken? Zullen ze slechts grommen en knorren (stemgeluiden)? Hoe zullen ze omgaan met andere ervaringen, bijvoorbeeld de artistieke vakken, theater, muziek, de traditie van praktische vaardigheden, het ontwikkelen van ambachten etc.

 

De school van morgen?

 

Waar is cultuur in de school of maatschappij van morgen? Waar is de studie van ethiek en moraal? De beginselen van de zedenleer? Respect voor de innerlijke waarde van de ander?

De ander leren aan te voelen, iemand leren begrijpen, eveneens begrip tonen voor zijn hele milieu etc.

 

De leraar moet zijn autoritaire houding vaarwel zeggen en tijd maken voor de individuele leerling. Waar is deze tijd in de school en maatschappij van vandaag?

Voorbeeld:

In mijn rol als leraar ben ik alleen menselijk en kies ik voor de gemakkelijkste weg als ik luister naar de rumoerige leerlingen en mijn lesmethodes uitprobeer op hen die snel leren.

Als ik mijn vraag richt tot Fleur (zij is snelle denker en houdt bovendien van haar eigen stemgeluid) wanneer ik nieuw thema heb behandeld, weet ik dat ik van haar het juiste antwoord krijg en voel ik me een geweldige leraar. Dat is slechts menselijk! Maar hoe voelt Piet zich; hij begreep er niets van en heeft meer tijd nodig. Hebben we tijd voor hem?

 

Het is zo gemakkelijk voor de slimme leerlingen om een test te willen, wanneer ze weten dat deze succesvol zal zijn. De leraar lijkt ambitieus, de ouders van de slimme leerlingen prijzen de leraar die zoveel doet en betekent voor zijn klas! De kloof tussen de leerlingen wordt echter steeds groter. Hier begint het zogenaamde `afvallersyndroom`. Leerlingen staken de studie.

 

In deze fase verliezen velen hun zelfvertrouwen, hun eigenwaarde. Is dit dan ook niet een ouderwetse, autoritaire en achterhaalde manier van lesgeven. Wat heeft dit allemaal te maken met koren?

 

In de koren hebben de individualisten vaak een negatief effect op het resultaat? Het is niet goed als Jolanda (die goed muziek kan lezen) zo hard zingt dat de rest van het koor denkt overbodig te zijn, m.a.w. het is niet de moeite waard dat de anderen hun mond openen.

Als Jolanda er een keer niet is, treed het gevoel van eigenwaarde bij de overige koorleden dan ook snel terug. Ze voelen zich dan ook aansprakelijk voor het resultaat.

Hun aanwezigheid betekent ineens veel meer. De andere leden voelen dat ze ineens iets betekenen.

Dominante individuen blokkeren, verstikken het creatieve proces wat  in een groep leeft.

 

Iedereen is nodig

 

“Alle stemmen zijn even waardevol.”

We zijn allemaal verschillend – dat is ons goed recht. We zingen allemaal op verschillende manieren, ook dat is ons goed recht. Daarom is het belangrijk om dit tegen mijn koor te zeggen of klas of groep; ieder individu heeft iets speciaals in zijn of haar stem, in zijn of haar talent, iets wat hem of haar uniek maakt.

Het zou niet leuk zijn als iedereen zou uitzien als Ernst D. Smid of zou zingen als Ernst D.Smid, ook al zingt hij met een fraaie bariton.

 

Het zou bijzonder saai worden als eenieder met dezelfde stem, hetzelfde timbre zou zingen.

Daarom is het belangrijk dat jij, als individueel koorlid, zingt met jou specifieke stem (ook al is deze heel zacht). Iedereen is nodig!

Het is een kwestie van zelfvertrouwen opbouwen, eigenwaarde opbouwen!

 

Voorbeeld 1

 

Vijf zangers zingen sommige maten van een heel bekend lied: `Kortjakje`.

 

Iedereen kan horen dat de zangers met verschillende stemmen zingen. Als ik ze samen laat zingen ontstaat er een zeer bijzondere samenklank. Dit heeft te maken met de identiteiten van de verschillende stemmen. De som van de vijf zangers vormt een unieke samenklank.

Zonder jou stem missen we een heel bijzondere schakel in het geheel. Iedereen is nodig om de perfecte harmonie te verkrijgen. Daarom is het een persoonlijke aangelegenheid voor jou om geen repetitie te missen: de anderen hebben je nodig.

 

Voorbeeld 2

 

Zing `Kortjakje` waarbij iedereen elkaar aankijkt.

Je leert luisteren naar je kameraad zangers, je weet dat zij zijn geselecteerd overeenkomstig vocale criteria en dat iedereen gelijke rechten heeft, op verschillende manieren.

Doe je (verkeerde) prestige aan de kant.

 

Wat ik hiermee wil aangeven is dat iedereen hard moet werken, en dat je het zingen niet aan je collega zangers moet overlaten.

Training in loyaliteit is belangrijk om in een koor te kunnen werken. Binding met elkaar hebben, trouw zijn aan elkaar.

 

Dit versterkt het gevoel van eigenwaarde en versterkt elk individueel `eigen` imago

 

Het gevoel van het behoren tot een groep waarin iedereen dezelfde interesses heeft, is onbeschrijfelijk en de resultaten kunnen verbazingwekkend zijn.

Er zijn prominente koren waarin geen solist te vinden is, maar de interactie in het koor geeft aan dat het koor meer resultaat heeft dan de meeste.

Als koordirigent of leraar moet je de goede teamgeest kunnen creëren.

(Denk aan een voetbalwedstrijd waarbij de toeschouwers met één stem roepen wanneer de bal bij de juiste ploeg is).

 

Koorzang – een dynamische wereld

 

Als dirigent is het mijn taak om gebruik te maken van de dynamische mogelijkheden die binnen een groep aanwezig zijn. Iedereen heeft ideeën, meer ideeën dan ik  heb. `t Is een kwestie van luisteren, zelfs naar de `niet opvallende` leden. Probeer de ideeën van de koorleden uit. Zo krijgt eenieder een gevoel van `verantwoordelijk zijn voor het resultaat`.

We moeten leren de ideeën van de kinderen serieus te nemen, ze hoogachten, en er zeker niet op neerkijken. Dit noem ik het kikvorsperspectief.

 

Elke leeftijd van de opgroeiende generatie is een perfectie op zich. Als je 8 jaar oud bent, doe je bepaalde dingen omdat je 8 bent, dingen die je niet doet als je 7 of 9 bent. Als je op 10 jarige leeftijd een instrument gaat spelen, bepaalt de leraar hoe de muziek uitgevoerd moet worden. M.a.w.: de volwassen mens bepaalt hoe de muziek moet klinken.

Als 10 jarige mag jij denken: `In de les speel ik die Chopin-Nocturne zoals de leraar het wil, thuis speel ik het op mijn manier.`

 

De `volwassen` wereld beperkt de ontwikkeling van de muziek en luistert niet serieus naar de behoeftes, interesses van de opgroeiende generatie.

We lachen en knikken als een kind het stuk op `zijn` of  `haar` kinderlijke manier speelt.

Maar wie het er het recht om te zeggen wat goed of niet goed is. Misschien zal de wereld van de muziekgeschiedenis er anders uit zien als kinderen niet worden opgezadeld met muzikale vooroordelen doch dat zij hun eigen invloed ons kunnen tonen.

 

Als ik van elke leerling hetzelfde verlang, zal ik het individu moeten stimuleren. Ik spendeer tijd en interesse aan de tragere leerling, aan de verlegen leerling. Ongeacht leeftijd en opvoeding: ieder mens wil een serieuze benadering van zijn/haar persoon.

Gedurende deze dag is iedereen zich bewust van de innerlijke waarde, en krijgt het gevoel dat de koorleider denkt: `Iedereen is veel waard.`

 

Deze houding traint ons de verschillen te respecteren. Het geeft een onbevredigend gevoel bij het repeteren als iemand beide elementen mist (sociaal / muzikaal).

Het is belangrijk dat ik de tijd neem om mijn houding in het koor duidelijk kenbaar te maken,

zodat de zangers duidelijk het gevoel krijgen dat ik meen wat ik zeg.

 

De koorzangers moeten weten dat ik vertrouw op hun trouw en verantwoordelijkheidsgevoel naar het totaalgebeuren – het concert.

 

Onze hedendaagse maatschappij is onmuzikaal (ook verhaal over handys)

 

Tegenwoordig wil men zo snel mogelijk presteren. Kwaliteit is niet altijd de beslissende factor. Daarom is het belangrijker dan ooit om een situatie in school te creëren waar vragen en antwoorden voldoende tijd en aandacht krijgen. Een muzikale zin kan nooit tot leven komen als deze onder druk gezet wordt, a.h.w. er uit geperst wordt. Dit alles verdient de tijd die nodig is. De luisteraar is ons controleorgaan: als deze erbij betrokken raakt is het goed.

 

GEEF ONS TIJD!!

 

Ik beweer dit:

Veel mensen die verantwoordelijk zijn voor de inhoud en doelen van de school van morgen moeten hun houding veranderen. Ze moeten interesse tonen voor het individu en tijd besteden aan hem of haar schept een identiteit, zelfvertrouwen en een meer menselijke samenleving waar iedereen een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor sociale ontwikkeling voor zijn rekening neemt en niet alleen rekening houdt met de goed ontwikkelde leerlingen of de `drukke leerlingen` die automatisch veel aandacht vragen.

Als de zangers in mijn koor geaccepteerd zijn schenk ik hier aandacht aan door te zeggen dat `het geaccepteerd zijn` komt doordat je klinkt op een manier die in het koor past.

We hebben je stem nodig opdat de harmonie dan de typische wereldberoemde klank voortbrengt. Iedereen is even belangrijk. Als je een repetitie niet kunt bijwonen missen we een belangrijke link in het koor.

Je bent uniek! We hebben je nodig!

 

In mijn koor zingen we vaak driestemmig. Als iedereen dezelfde verantwoordelijkheid neemt, kan ik van elke partij een zanger zijn stem laten zingen en op deze manier luisteren naar een driestemmige harmonie. Als ik deze oefening verder uitwerk is het mijn ervaring dat de zangers groeien in deze gebeurtenis. Het gevoel van zingen zonder de hulp van anderen is een sterke, bijzondere ervaring. Je voelt je beter wanneer je meetelt (er bij horen)!

Afwezigheid door ziekte komt weinig voor. Ik ben nodig – ik ben iemand!

Een gevoel dat een grotere kans zou moeten krijgen om zo te kunnen dienen in onze huidige school/maatschappij.  Uiteindelijk is het een vraag van het ontdekken van creativiteit die bij elk individu aanwezig is. Deze creativiteit moet hem of haar leren zich aan te passen in de groep zonder daarbij zijn of haar integriteit te verliezen. (Herlees!)

Zij die hier niet in slagen zullen koordirigenten (in de negatieve zin van het woord) worden,

hoofdmeesters of officieren. Ik neem de verantwoordelijkheid voor mijn plaats in het koor!

Ik steun niet op de anderen uit het koor.

 

Waarom zingen we?!

 

Vanzelfsprekend voor de lol. Maar ook op een manier dat het publiek accepteert wat we doen.

Daarom is het belangrijk dat er een muzikale communicatie is tussen koor en publiek!

Zing uit het hoofd! (Sing by heart!)

 

Het slechte voorbeeld is als het koor in twee rijen opkomt met strakke en serieuze uitdrukkingen. Ze maken hun muziekmap op exact hetzelfde moment open als de dirigent het teken geeft (vaak is dit het enige contact tussen dirigent en koor in het concert) en zingen vervolgens vier stralende,vrolijke liederen. Ze ontvangen het applaus met een serieus gezicht en verlaten het podium in twee perfecte rijen. In zo`n situatie kun je nooit contact maken met het publiek.

Als we een concert hebben, moeten we aan het publiek denken. Je zingt voor publiek. Dus zing uit het hoofd!!!

 

Waar sta ik in de groep?

 

Op welk niveau sta ik? Ben ik bekwaam genoeg? Krijg ik een goed cijfer of een voldoende?

Dit is hetgeen telt in onze maatschappij – en niet wat voor soort mens ben ik.

 

De meeste koorzangers denken snel in de groep te passen, op dat niveau te functioneren.

Bewust of onbewust. De zanger denkt dat de koorleider hem/haar daar neergezet heeft.

Hij/zij weet het niet, omdat de koorleider houdt de repetitie met zo`n hoge snelheid dat hij geen tijd heeft om enige interesse aan het individu te besteden. “We moeten dit stuk zo snel mogelijk onder de knie krijgen, van begin tot het eind, zodat we het zondag op het concert kunnen uitvoeren.” Dit is een onmuzikale houding en creëert en arm sociaal gevoel.

 

Het rekening houden met elk individu schept een gezonde omgeving, een gezond muzikaal milieu.

Het is niet goed om zangers bij het koor te hebben die als `opvulling` dienen.

 

Het koor als een krachtig trainingsfenomeen om ons te leren luisteren naar elkaar in een dubbele betekenis. Het leert ons onze verschillen te accepteren. Ons gevoel voor solidariteit en loyaliteit versterken.

 

Een betere wereld…

 

Als de gehele wereldbevolking in een koor zou zingen, dan zag de wereld er anders uit, het zou een betere wereld zijn! We zouden dan echter geen publiek hebben of zelf niet meer naar een koorconcert kunnen gaan en naar elkaar luisteren. Ongeacht je afkomst (cultuur) kun je samen in een koor zingen. Daarom zijn koren sterk in het bouwen van bruggen tussen landen, religies, rassen etc.

 

In de tijd dat ik op reis was met Cantarella en deelnam aan concerten, vond ik het steeds weer boeiend om te luisteren naar de volksmuziek van verschillende koren.

Luisteren naar het unieke geluid, het individuele nationale profiel. In onze eigen volksmuziek hebben we een groot nationaal bezit, wat niet beïnvloed wordt door de overheid, aandelen,

inflatie etc.

 

In onze samenleving zijn e-mail en internet belangrijker dan ooit om zorg te dragen voor dit nationaal bezit.

 

In ons geval betreft het de traditie van de Nederlandse muziek waarin we goed of het beste zijn.

In ons geval vertrouwen we op een lange traditie van Nederlandse koorzang.

Ervaringen worden toegevoegd aan andere ervaringen, jaar na jaar. Dit betekent dat Nederlandse koren een typische Nederlandse koorklank voor zichzelf hebben ontwikkeld.

Dit wil NIET zeggen dat we geen respect en gevoeligheid tonen voor de rijke culturen die onze immigranten meebrengen. Zij zijn een culturele bron en zouden meer gelegenheid moeten krijgen om te laten zien wat ze kunnen.

 

Het meest interessante ding van dit symposium is voor mij het luisteren naar koren met een verschillende manier van zingen als ze hun eigen volksmuziek zingen.

 

Samenvatting

 

Als leider van een groep is het mijn taak om een rijke teamgeest te creëren, waarbij ieder het gevoel heeft belangrijk te zijn en niemand verloren gaat, en mijn leden het gevoel te geven dat ik ze serieus neem.

 

Ik open je geest, je zult een opwindende en dynamische wereld ontdekken.

Dit is niet van geringe betekenis voor hen die met jonge mensen werken.

 

Niets is met een koor vergelijken als het z`n identiteit versterkt, zelfvertrouwen wint, en een gevoel van solidariteit tussen generaties creëert.

Politici zouden dit moeten weten. Koren zijn een onschatbaar fenomeen, de kracht van een menselijke samenleving.

 

Door goede modellen te maken, kunnen we vernietigende krachten bestrijden.

Wees voorzichtig met het te snel trekken van conclusies, leer zaken opnieuw te bekijken en maak plaats voor nieuw ideeën.

 

Gun jezelf de tijd om na te denken en leer de fijnheden van de mensen waarmee je werkt.

Vergeet niet dat je gelukkig kunt zijn ook al heb je kromme benen en een opvallende neus!

 

Je bent uniek!

Je bent nodig!

Wij hebben je nodig!

 

Einde Artikel

 

Kinderen leren heel veel van elkaar: met name in sociaal opzicht.

De kick van het samenzingen, emoties kunnen uiten via het zingen

 

 

 

Belang voor de gemeenschap:

 

Dienstbaar zijn voor de gemeenschap:

1. kerk: 1x per maand, of veel frequenter, denk aan de gereformeerde gemeenschap
2. wereldlijke evenementen: kunt u zelf invullen
3. schoolkoor
4. verschillende bevolkingsgroepen bij elkaar brengen (ouders bekenden etc.)

Over de dirigent: tevreden of niet: hoe moet zijn instelling zijn.

Omgaan met de wereld om je heen: optredens laag gehonoreerd.

Voorbeelden: Kodály, andere goden, gevaar.

Probeer jezelf eens vanaf een afstand te zien, wat doe ik. Succesformules bestaan niet met een kinderkoor, de tijd verandert, jij moet mee veranderen zonder alles te laten varen.

 

 

De waarde van een kinderkoor bestaat wel maar is niet altijd even duidelijk.
Als je weer een leuk concert hebt afgesloten of een goed optreden hebt gehad , stijgt de waarde ineens 100 procent.
Vlak voor een evenement is de waarde gedaald tot nul komma nul.